|
Ο κανονισμός REACH διαμορφώθηκε από την Πανευρωπαϊκή συνεργασία 6000 φορέων και η ονομασία του προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων :
Registration = Καταχώρηση Όλοι οι παραγωγοί χημικών ουσιών σε ποσότητα που ξεπερνά τον 1τόνο/ετησίως θα υποχρεωθούν να τις καταχωρούν στον Οργανισμό Χημικών που θα συσταθεί στο Ελσίνκι. Θα αξιολογούνται τα δεδομένα ασφάλειας εκείνων των ουσιών που παράγονται σε μεγάλη ποσότητα καθώς και αυτών που έχουν ανησυχητικές ιδιότητες. Τέλος κατά τη διαδικασία της αδειοδότησης θα αποσύρονται ουσίες καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες, τοξικές που επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα, ανθεκτικές, βιοσυσσωρεύσιμες και ορμονικοί διαταράκτες εκτός αν η βιομηχανία αποδείξει ότι θα υπάρχει επαρκής έλεγχος του κινδύνου από τη χρήση τους ή ότι η κοινωνικοοικονομική τους αξία αντισταθμίζει τον κίνδυνο. Σε κάθε περίπτωση η αδειοδότηση θα αφορά συγκεκριμένες χρήσεις της ουσίας και όχι την ελεύθερη διακίνησή της. Η βιοπαρακολούθηση ανθρωπίνων οργανισμών δείχνει την απορρόφηση χημικών από την σκόνη, τον αέρα, το νερό, τη τροφή, το έδαφος με αποτέλεσμα απαγορευμένες εδώ και δεκαετίες ουσίες όπως τα PCBS και το DDT να εντοπίζονται ακόμη και σήμερα στην συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων. Είδη καθημερινής χρήσης όπως καλλυντικά, προϊόντα καθαρισμού, ρούχα, χαλιά, ταπετσαρίες, βαφές μαλλιών περιέχουν ενώσεις ανθεκτικές, αλλεργιογόνες, βιοσυσσωρεύσιμες και ορμονικούς διαταράκτες. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δεν προβλέπει την παροχή ουσιαστικών δεδομένων ασφαλείας για τα «υπάρχοντα» χημικά-δηλαδή αυτά που παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά πριν το 1981.
Η ευθύνη της απόδειξης για την ασφαλή χρήση των προϊόντων βαραίνει τις κρατικές αρχές, πράγμα που δυσχεραίνει και καθυστερεί τις όποιες προσπάθειες μείωσης του κινδύνου. Έτσι από τις 2.500 χημικές ουσίες που παράγονται σε μεγάλες ποσότητες μόλις 141 έχουν ελεγχθεί από τις οποίες μόνο για 27 έχουμε πλήρη στοιχεία για την ασφάλεια σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ελλιπούς προστασίας της Δημόσιας Υγείας σήμερα είναι τα φθαλικά άλατα για τα οποία απαγορεύτηκε η χρήση τους σε παιχνίδια και είδη παιδικής φροντίδας, μετά μάλιστα από παρέμβαση Έλληνα Ευρωβουλευτή εξακολουθεί όμως η χρήση τους σε βαφές, μελάνια εκτυπώσεων, πλαστικές κουρτίνες, ταπετσαρίες, κόλλες, βερνίκια νυχιών κ.λ.π., παρόλο που σχετίζονται με επιπτώσεις στο αναπαραγωγικό σύστημα, καρκινογένεση και αλλεργίες. Στα τελευταία 70 χρόνια η παγκόσμια παραγωγή συνθετικών χημικών ενώσεων ανήλθε στα 400 εκ. τόνους ετησίως, με αποτέλεσμα το 1/3 των επαγγελματικών ασθενειών να αποδίδεται στην έκθεση σε χημικούς παράγοντες, λόγω έλλειψης γνώσης για σωστή διαχείριση . Η Λευκή Βίβλος της Ε.Ε. ορίζει τη στρατηγική για τη μελλοντική πολιτική για τα χημικά προϊόντα και ο κανονισμός REACH ουσιαστικά ρυθμίζει όλα τα σχετικά εκκρεμή ζητήματα. Στις ΗΠΑ ήδη για 300 χημικά προϊόντα απαιτείται από τους παραγωγούς πριν τη διανομή τους να παρέχουν πληροφόρηση για την ασφάλεια και τις επιδράσεις στην υγεία παιδιών, εργαζομένων και καταναλωτών. Στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ υιοθετήθηκε από την Γενική Διεύθυνση Υγείας, πρόγραμμα βιοπαρακολούθησης ώστε να μελετηθούν οι ποσότητες και τα είδη των χημικών ουσιών που μπορούν να χρησιμοποιούνται ασφαλώς. Δημιουργήθηκε δε σε ομοσπονδιακό επίπεδο το Ινστιτούτο Πράσινης Χημείας από την Κυβέρνηση και την κρατική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος, που επανεκπαιδεύει τους χημικούς στην Πράσινη Χημεία με σκοπό το σχεδιασμό νέων ασφαλέστερων χημικών προϊόντων βιοαποικοδομήσιμων ανακυκλώσιμων, με λιγότερα υποπροϊόντα.
Προωθώντας την αρχή της Πράσινης Χημείας ότι είναι καλύτερα να εμποδίσεις την εισαγωγή μιας επικίνδυνης ουσίας στο περιβάλλον παρά να καταχωρείς τις γνωστές ή άγνωστες συνέπειές της μεταγενέστερα, μέσα από το REACH θα αναπροσανατολιστεί η Χημική Βιομηχανία προς την παραγωγή ασφαλών και φιλικών προϊόντων με αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστούν οι επενδύσεις με επίκεντρο την καινοτομία αφού θα δημιουργηθούν νέες αγορές προσαρμοσμένες στα νέα ζητούμενα. Στο ερώτημα για το κόστος εφαρμογής του REACH και τις ανησυχίες της Χημικής Βιομηχανίας απαντούμε : Υπάρχει χρονοδιάγραμμα 3 έως 11 ετών για την πλήρη εφαρμογή του, άρα και τα χρονικά περιθώρια για την βιομηχανία να ευθυγραμμιστεί όπου απαιτείται, με αναμενόμενο κόστος λιγότερο από το 0,1% του ετήσιου κύκλου εργασιών των χημικών βιομηχανιών της Ε.Ε.. Κοινοτικά κονδύλια και εθνικοί πόροι πρέπει να κατευθυνθούν προς ενίσχυση των επιχειρήσεων για το σχεδιασμό νέων φιλικών προϊόντων. Η υγεία δεν κοστίζει στην κοινωνική ασφάλιση, στον πολίτη, στον εργοδότη μέσα από τις χαμένες εργατοώρες και τη μειωμένη παραγωγικότητα και το κράτος – πρόνοιας πάνω στο οποίο δομήθηκε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός τα τελευταία 200 χρόνια ; Σύμφωνα με την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Ε.Ε. το όφελος για την ανθρώπινη υγεία υπολογίζεται στα 50δις ¤ για τα επόμενα 30 χρόνια χωρίς να προσμετρηθεί η εξοικονόμηση από τις δράσεις απορρύπανσης του περιβάλλοντος. Μόνο οι επαγγελματικές δερματοπάθειες ισοδυναμούν με απώλεια 3εκ. εργάσιμων ημερών και κόστος 600εκ. ¤ για τη βιομηχανία. Είναι στοιχειώδες δημοκρατικό δικαίωμα να ξέρουμε τις συνέπειες της χρήσης κάθε προϊόντος και ευθύνη της πολιτείας να λειτουργεί προληπτικά. Κλείνω με το ερώτημα η ανάπτυξη είναι αυτοσκοπός ή το μέσο για την ευημερία ; Η βιομηχανία θα είναι βιώσιμη και ανταγωνιστική στο μέλλον χωρίς να διασφαλίζει τη Δημόσια Υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος απέναντι σε ένα ευαισθητοποιημένο και εκπαιδευμένο καταναλωτικό κοινό ; |
