Οι Έλληνες, από τα χρόνια του Ξενοφώντα ως σήμερα, πάντα κατέφευγαν για να σωθούν, να τραφούν ή απλώς για να γιορτάσουν στις στενές αμμώδεις λωρίδες ή στα απόκρημνα βράχια μεταξύ της γης που κατοικούσαν ή καλλιεργούσαν και της θάλασσας. Oαιγιαλός είναι η ιερή γη η οποία ανήκει σ’ όλους όσους έζησαν, ζουν και θα ζήσουν στο μέλλον σε αυτή τη χώρα, αλλάζει μόνο από τις δυνάμεις της φύσης και προφανώς δε νοείται η πώληση, η ενοικίαση ή η μεταβίβασή του.
Η Ένωση Ελλήνων Χημικών (ΕΕΧ) μελέτησε προσεκτικά το νομοσχέδιο για την «Οριοθέτηση, διαχείριση και προστασία αιγιαλού και παραλίας» , και ως σύμβουλος του κράτους θεωρεί αναγκαίο να εκφράσει την ανησυχία της και να διατυπώσει ενστάσεις, όπως φαίνεται ακολούθως:
· Το νομοσχέδιο δε σέβεται τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφορίας. Συγκεκριμένα δε λαμβάνονται υπόψη:
- Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά(ΟΠΝ) της ΕΕ (Ν. 3199/2003)
- Η Οδηγία Πλαίσιο της ΕΕ για τη Θαλάσσια Στρατηγική (Ν. 3983/2011)
- Τα διαχειριστικά σχέδια και σχέδια δράσης που απορρέουν από τις πιο πάνω οδηγίες πλαίσια
-Οι στόχοι και οι αρχές της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ ή ICZM), που αποτελούν κοινοτικό κεκτημένο και μία σύγχρονη προσέγγιση στις προκλήσεις της διαχείρισης των παράκτιων ζωνών.
· Δε λαμβάνεται υπόψη η υποχρέωση του δημοσίου για έκδοση οδηγιών «προς τις αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή των αρχών της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Σύστασης 2002/413/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου» [παραβολή με 13 παρ. 2 τουν. 3937/2011 για τη διατήρηση της Βιοποικιλότητας] και η πρόβλεψη για οριοθέτηση και προστασία της κρίσιμης παράκτιας ζώνης, στην οποία προβλέπονται μόνο ήπιες χρήσεις [παραβολή με 13 παρ. 5 και 20 παρ. 8 τουν. 3937/2011 για τη διατήρηση της Βιοποικιλότητας].Hζώνη παραλίας είναι ουσιώδης για την ισορροπία του παράκτιου οικοσυστήματος και δεν προορίζεται μόνο για την επικοινωνία της ξηράς με τη θάλασσα, αλλά λειτουργεί κυρίως ως τροφοδότης χερσογενούς υλικού (buffer zone), διατηρώντας το πολύτιμο ισοζύγιο της παράκτιας ζώνης.
· Δε λαμβάνεται υπόψη το άρθρο 4 παρ. 3 στοιχείο (ε) της Σύμβασης της Βαρκελώνης, σύμφωνα με το οποίο τα συμβαλλόμενα μέρη -μεταξύ αυτών και η Ελλάδα- αναλαμβάνουν την υποχρέωση να προάγουν την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των περιοχών οικολογικού και αισθητικού ενδιαφέροντος και τη λελογισμένη χρήση των φυσικών πόρων.
Η διακήρυξη του Marrakesh, η οποία υιοθετήθηκε από τη Σύμβαση της Βαρκελώνης τον Νοέμβριο του 2009, επισημαίνει την ανάγκη για άμεση δράση προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα οικοσυστήματα και στους πόρους –με ειδική αναφορά στα παράκτια οικοσυστήματα τα οποία είναι τα πιο ευάλωτα και απειλούμενα από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
· Η πρόβλεψη ξεχωριστών διαδικασιών χάραξης αιγιαλού και παραλίας αντιβαίνει ευρωπαϊκές συστάσεις.
· Αφαιρείται η ισχύουσα ρητή απαγόρευση της παραχώρησης αποκλειστικής χρήσης.
· Ο κατάλογος λιμνών και ποταμών είναι αυθαίρετος, μη τεκμηριωμένος και σε πολλά σημεία λανθασμένος (π.χ. η Κερκίνη είναι τεχνητή λίμνη και όχι φυσική).
· Ο αιγιαλός και η όχθη των λιμνών και ποταμών της παραγράφου 2 είναι χώροι κοινής χρήσης, ανήκουν κατά κυριότητα και κατά νομική επιταγή στο Ελληνικό Δημόσιο, προορίζονται για την άμεση εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού, και η διαχείρισή τους αντιδιαστέλλεται από τη διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και αποτελεί άσκηση δημόσιας εξουσίας. Το Κράτος έχει υποχρέωση να προστατεύει και να διαχειρίζεται τα ευαίσθητα οικοσυστήματα των περιοχών αυτών, σύμφωνα με την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία και τις αρχές της αειφορίας.
· Είναι χαρακτηριστικό ότι το νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει τις διατάξεις που προβλέπουν ότι «η προστασία του οικοσυστήματος των»(παράκτιων και παρόχθιων) «ζωνών αυτών είναι ευθύνη του Κράτους», και ότι «ο αιγιαλός, η παραλία, η όχθη και η παρόχθια ζώνη μπορούν να χρησιμεύσουν» (και) «για κοινωφελείς περιβαλλοντικούς σκοπούς» [παρ. 2 και 3 ν. 2971/2001«Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις»]
· Επιτρέπει την ολοκληρωτική κατάληψη παραλιών από επιχειρηματικές εκμεταλλεύσεις (μπαράκια, ξαπλώστρες κλπ). ενώ μέχρι σήμερα υπήρχε όριο έκτασης και ήταν υποχρεωτική η διατήρηση ελεύθερου τμήματος.
· Αφαιρεί την υποχρέωση όποιου εκμεταλλεύεται μια παραλία να εξασφαλίζει ανοιχτή δημόσια πρόσβαση.
· Νομιμοποιεί αυθαίρετα κτίσματα στον αιγιαλό, το οποίο είναι πρωτοφανές γεγονός, δεδομένου ότι κανείς ως τώρα δεν είχε τολμήσει να αμφισβητήσει την ξεκάθαρη νομική απαγόρευση δόμησης στις παραλίες!
· Δίνει το δικαίωμα σε οποιονδήποτε εκμεταλλεύεται εμπορικά μια παραλία να χτίσει λιμανάκια, να επιχωματώσει ή να μπαζώσει, αρκεί να κριθεί ότι είναι απαραίτητο για την επιχείρησή του.
· Επιτρέπεται ο καθαρισμός με μηχανικά μέσα και η απομάκρυνση άχρηστων υλικών που αποτέθηκαν στον αιγιαλό, την κοινόχρηστη παραλία, την όχθη και την παρόχθια ζώνη. Η διαδικασία αυτή αν γίνει απερίσκεπτα και χωρίς έλεγχο και προηγούμενη γνωμοδότηση από αρμόδιους φορείς ή ειδικούς μπορεί να αποβεί καταστροφική για τους παράκτιους τύπους οικοτόπων –όπως οι πολύτιμες αμμοθίνες- οι οποίες προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία και αποτελούν ζωτικά ενδιαιτήματα τροφοληψίας, αναπαραγωγής ή ξεκούρασης για είδη της πανίδας, ενώ παράλληλα αποτελούν την 1η γραμμή άμυνας απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα και τις αρνητικές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή.
HΕΕΧ υποστηρίζει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη και οι οικονομικές δραστηριότητες που τη συνοδεύουν, δεν έρχονται κατ’ ανάγκη σε αντίθεση με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές οι δραστηριότητες σχεδιάζονται και εκτελούνται με σύνεση και με επιστημονική τεκμηρίωση και καλεί την πολιτεία να μελετήσει εκ νέου το νομοσχέδιο και να το επανασυντάξει με πλήρως τεκμηριωμένα στοιχεία και σε νέες, πραγματικά αειφόρες βάσεις.
